In een uitzending van EenVandaag van 11 november jl., horen we hoe het deurwaarderskantoor GGN aan de bel trekt over het toenemend aantal zelfmoorden. Vandaag sprak ik GGN directeur Alex Grobbee in een informele setting waarin hij mij wees op de uitzending van EenVandaag. Ik gaf aan dat ik de uitzending zou bekijken, maar trof iets anders dan ik verwachtte. Hoewel de uitzending de indruk wekt dat Alex de noodklok luidde over het aantal zelfmoorden als gevolg van uit huis zettingen, leek de klok vooral te zijn geluid om de impact die deze zelfmoorden op de medewerkers van GGN heeft. Hier is op ingespeeld door een cursus op te zetten waarin deurwaarders leren hoe ze met de zelfmoorden om moeten gaan. Ook leren zij hoe ze potentiële zelfmoorden kunnen doorverwijzen naar een loket. De Stichting 113 Online zou hier een rol hebben.
Nergens in de uitzending van EenVandaag zie ik enige vorm van kritiek op de deurwaardersbusiness. Een medewerker van GGN die met twee zelfmoorden als gevolg van uitzetting geconfronteerd werd getuigt nog dat hij er wel even mee gezeten heeft, maar dat hij zijn vak te mooi vindt om er mee te stoppen. Ik vraag mij serieus af wat er zo mooi is aan het vak deurwaarder. Het lijkt mij vreselijk om dag in dag uit bij mensen aan de deur te moeten gaan staan en beslag te leggen of ze uit hun huis te zetten. En natuurlijk zal de deurwaarder zichzelf voorhouden dat er opvangmogelijkheden zijn. Waarschijnlijk zal hij zichzelf voor blijven houden dat de beslaglegging of uitzetting terecht is en dat alles voortkomt uit laksheid van de wanbetaler, maar hoe ontstaat zo’n situatie nu eigenlijk? Als je luxe levensstijltje nu eenmaal ingevuld wordt door die prachtige baan van deurwaarder en jij altijd al je rekeningen kunt voldoen, een mooie leaseauto kunt rijden en twee keer per jaar op vakantie kunt, moet je niet te veel je geweten op laten spelen. Het is gewoon een noodzakelijke functie ‘deurwaarder’. Toch?
Een deurwaarder zal waarschijnlijk vinden dat voor elke vorm van schuld of wanbetaling genoeg mogelijkheden zijn om regelingen te treffen. Kom je er helemaal niet meer uit, dan kun je altijd nog voor een schuldsaneringstraject kiezen. Wordt je je huis uit gezet, dan zijn er ook allerlei opvang mogelijkheden. Je kunt je dan melden bij loket a, b of c. En ook voor de psychologische impact hebben we een loket: Stichting 113 Online. “Meneer of mevrouw, mocht u nu na deze uitzetting zelfmoord overwegen, neemt u dan even contact op met de mensen van Stichting 113 Online. Zij kunnen u prima uitleggen waarom u dat niet moet doen. Hier heeft u een foldertje.” En als die beste man of vrouw dan toch nog springt; ja, dan kan jij als deurwaarder daar ook niets meer aan doen. Jij hebt je best gedaan. Daar moet je dan niet mee rond gaan lopen. Dan heeft die persoon zelf niet goed de instructies en aanwijzingen gevolgd. Het is allemaal toch niet zo moeilijk?
Persoonlijk vind ik de hele incasso- en deurwaardersindustrie compleet verderfelijk. De meeste mensen kunnen net rondkomen en velen komen zelfs structureel te kort door de alsmaar stijgende kosten. Als je een keer een bekeuring rijdt of er gebeurt iets onverwachts, waardoor je extra kosten moet maken, komen soms andere rekeningen in de verdringing. Het argument wat mensen dan wellicht aan zouden kunnen rijken is “Nou, dan ga je toch iets meer werken of neem je er een baantje bij!” Die vlieger gaat meestal niet op. Er moet dan wel extra werk zijn, en iedereen die enigszins realiteitszin heeft, weet dat dit in de huidige economische situatie zeer lastig is. Een onbetaalde rekening plus incassokosten is vaak het begin van grote ellende. Voor velen is zelfs een gespreide betaling niet mogelijk en als een incassobureau dan extra kosten in rekening brengt, begint de ellende zich op te stapelen. Ik begrijp wel dat er mensen zijn die zich niet voor kunnen stellen dat een paar tientjes per maand voor sommige huishoudens echt niet te bezuinigen valt. Ze leven vaak al op het randje van de financiële afgrond. In mijn optiek is de menselijkheid uit de maatschappij aan het verdwijnen en dat deurwaarders cursussen krijgen om zich psychisch niet te laten beïnvloeden door zelfmoordgevallen, is wat mij betreft te bizar voor woorden. De theoretische gedachte dat voor elk probleem een loket is en dus een oplossing lijkt leuk, maar men gaat voorbij aan de psychische impact. In mijn optiek zien we hier een duidelijk signaal van ‘geweten schoonpoetsen’.
Nu zal een argument wellicht zijn “Ja, maar als we niet meer achter wanbetalers aanzitten, maakt straks iedereen er een potje van. Deurwaarders hebben een functie. Je kan bijvoorbeeld niet steeds maar alles en iedereen zijn schulden kwijtschelden.” Welnu, de ellende begint mijns inziens eigenlijk gewoon bij de bron. De overheid blijft de lasten van burgers maar keer op keer verzwaren en heeft de crisis doelbewust gebouwd om mensen in de problemen te brengen. Het is dus een bewust beleid en incassobureaus en deurwaarderskantoren zijn onderdeel van het apparaat dat mensen klem zet en uitmergelt. In de kern ligt het probleem natuurlijk bij de staat. Waarom al die torenhoge bekeuringen voor compleet onzinnige “vergrijpen”? Waarom die continue lastenverzwaring? Omdat de BV Nederland anders haar boekhouding niet op orde krijgt? Omdat landen hun schulden aan de ECB moesten voldoen en Europa (en dus Nederland) moesten steunen? Omdat Europa wil dat Nederland miljarden bezuinigt? Kolder! Er is geld zat. Die schuldencrisis is bewust gecreëerd. Als geld uit het niets geschapen wordt, kun je die schulden ook gewoon opheffen. Er gaat niets verloren dan gebakken lucht. Die hele geldballon is een opzwellende zeepbel. De crisis is gebouwd en het stijgend aantal zelfmoorden is daarvan een gevolg. Als ik deurwaarder was zou ik iedere nacht zwetend in bed liggen. De menselijkheid moet weer terugkeren in de maatschappij. Ik begrijp best dat je als deurwaarderskantoor met miljoenen dossiers niet zomaar kunt zeggen “Ik stop ermee“, dan kun je je tent sluiten; ben je je persoonlijke comfort kwijt en beland je ook in de financiële problemen. Maar misschien zijn dat wel de heldendaden waar de maatschappij op zit te wachten.
Bron linkvermeldingen: uitzendinggemist.nl, 113online.nl